Zwarte mannen in de Verenigde staten overlijden twee keer zo vaak aan hartziekten dan witte mannen. Zwarte vrouwen sterven daar zelfs drie keer zo vaak aan dan witte vrouwen. Voor socioloog en hoogleraar gezondheidszorg en Afro-Amerikaanse studies, David R. Williams, is het na meer dan twintig jaar onderzoek duidelijk waar dit verschil vandaan komt: discriminatie op basis van etniciteit.

Williams concludeert dat door institutioneel racisme zwarte Amerikanen minder toegang hebben tot goed onderwijs, de arbeidsmarkt, een gezonde woonomgeving en gezondheidszorg. Daardoor hebben zij meer kans op hart- en vaatziektes, obesitas en borstkanker. Daarbovenop komt de dagelijkse stress van racisme en uitsluiting.

HART- EN VAATZIEKTEN

In Nederland en Europa is veel minder onderzoek gedaan naar de relatie tussen discriminatie van etnische minderheden en hun gezondheid. Als student geneeskunde verbaasde dat Umar Ikram, voorheen verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. “Ik vond het gek dat er hier zo weinig aandacht voor was, want discriminatie en etnische gezondheidsverschillen bestaan hier ook. Dus besloot ik zo’n onderzoek zelf systematischer en breder uit te voeren dan voorheen was gebeurd.’’

Het proefschrift van Ikram werd het eerste Nederlandse onderzoek waarin het effect van discriminatie en integratiebeleid op gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen uitgebreid onderzocht wordt. Ikram toont aan dat etnische minderheden veel discriminatie ervaren en daardoor meer last hebben en zullen krijgen van psychiatrische klachten en hart- en vaatziektes. Zijn proefschrift voorspelt dat de gezondheid van autochtone Nederlanders de komende dertig jaar vrijwel stabiel blijft, terwijl die van etnische minderheidsgroepen sterk verslechtert.

Dit leverde hem in 2016 de Volksgezondheidsprijs op, een eervolle onderscheiding van de Vereniging voor Volksgezondheid en Wetenschap voor jonge wetenschappers. De jury prees Ikram omdat hij de gezondheid van etnische minderheden niet alleen medisch bekijkt, maar ook de effecten van sociale factoren zoals discriminatie en integratiebeleid op die gezondheid beschrijft. Volgens de jury levert Ikram zo een belangrijke bijdrage aan het debat over discriminatie.