Het is een stap op de goede weg om nutteloos onderscheid te vermijden, dat misplaatste taalgebruik voedt vooroordelen, meent Hans Siebers.

Het CBS maakt niet langer een onderscheid tussen de ‘westerse’ of ‘niet-westerse’ achtergrond van mensen met een migratie-achtergrond. Dat is winst bij het bestrijden van discriminatie van deze mensen in de samenleving, maar dan moeten we wel doorpakken. Dat vereist ook het afwijzen van het achterliggende gedachtengoed waaruit deze termen voortkomen en van andere stigmatiserende termen.

Het onderscheid ‘westers’ en ‘niet-westers’ is sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw gekoppeld aan de termen ‘allochtoon’ en ‘etnische minderheden’. Net als het label ‘bi-cultureel’ verwoorden deze termen het idee dat mensen met een migratie-achtergrond anders zouden zijn vanwege hun afkomst en ‘cultuur’ en dat ze een ‘integratieprobleem’ zouden vormen.

Multiculturele samenleving

Toen het idee van de multiculturele samenleving nog populair was, zagen we die culturele verschillen als een verrijking van de samenleving en als een bijdrage aan het oplossen van het ‘integratieprobleem’. Na de eeuwwisseling worden deze mensen in toenemende mate in politiek en media opgevat als een culturele en economische bedreiging omdat ze cultureel anders zouden zijn en veelal ‘kansloos’ om een plek in de samenleving te verwerven.

Aan dit gedachtengoed kleven twee problemen. Ten eerste is het onjuist. Mensen met een migratie-achtergrond, ‘westers’ of ‘niet-westers’, zijn cultureel helemaal niet anders dan mensen zonder een migratie-achtergrond. Ze gedragen zich in de instituties van de samenleving, zoals op het werk of op school, niet anders vanwege andere waarden en normen. Voor zover ze zich anders gedragen, zoals zich bescheidener opstellen, komt dat voort uit onveiligheid, niet uit cultuur. Voor zover er ‘integratieproblemen’ zijn, komen die eerder voort uit de manieren waarop politiek en samenleving met hen omgaan dan uit hun migratie-achtergrond.