De krapte op de arbeidsmarkt is een van de grote uitdagingen van deze tijd. Twee weken geleden publiceerden we over de oorzaken, nu is het tijd voor oplossingen. Die vergen radicaal andere keuzes, zeggen hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen en lector arbeidsmarkt Hafid Ballafkih. "We willen alles houden zoals het is, maar er mogen geen mensen bij komen en we willen ook nog groeien. Dat gaat niet", zegt Ballafkih.

1. Meer werken

Vrouwen werken vaker in deeltijd, maar maken ook meer onbetaalde uren (zie afbeelding) in het huishouden en de mantelzorg. Een oplossing die al lang rondgaat, is het (bijna) gratis maken van kinderopvang. Een heel goede oplossing, vindt Wilthagen, als die 20 jaar geleden was ingevoerd. "In de kinderopvang zijn enorme tekorten, dus ik zie dat nu somber in."

Een andere variant: mannen moeten meer doen in het huishouden. "Die verantwoordelijkheden liggen merendeels nog bij vrouwen. Veel mannen hebben niet door dat dat enorme effecten heeft op de arbeidsdeelname van vrouwen."

Ook oudere mensen kunnen meer werken. Maar sommige werkgevers durven geen 55-plussers in dienst te nemen, omdat bij ziekte twee jaar moet worden doorbetaald. Ook zijn oudere werknemers vaak duurder. De langdurige werkloosheid onder 55-plussers is dan ook relatief groot (zie afbeelding).

2. Buitengesloten groepen betrekken

"We denken dat we een tolerant en sociaal land zijn, maar er is hier relatief veel arbeidsmarktdiscriminatie", zegt Wilthagen. Het gaat met name om mensen met een arbeidsbeperking, een migratieachtergrond, ouderen en mensen in de bijstand. Geslacht en seksuele geaardheid maken volgens Ballafkih minder uit dan vroeger.

Dit leidt tot onbenut arbeidspotentieel, stelt Wilthagen, en daar kan de overheid wat aan doen door te handhaven en beboeten. Maar volgens Ballafkih werkt dwang juist averechts. "Het moet intrinsiek uit de werkgever komen. Maar het gaat verder dan dat. Er zit een heel maatschappelijk systeem van buitensluiting achter, dat begint bij stereotyperingen en beeldvorming."